"The Idiot"

“.. είναι πραγματικά περίεργο το γεγονός ότι πριν γεννηθώ, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι έγραψε την ιστορία της ζωής μου σε ένα βιβλίο με τίτλο 'Ο Ηλίθιος'..” (από την είσοδο του βιβλιοπωλείου Shakespeare & Company). Λίγες μόλις ημέρες πριν το F4 του Βερολίνου, τη μεγαλύτερη πρόκληση στη καριέρα του Μίλος Τεόντοσιτς, το Hoopfellas αναρωτιέται εάν τελικά ο Σέρβος playmaker ταυτίζεται με τον βασικό χαρακτήρα του αριστουργήματος του Ρώσου συγγραφέα, αποτελώντας μια μοντέρνα μεταφορά του στα ευρωπαϊκά παρκέ. Από την Αγία Πετρούπολη του 19ου αιώνα, στη (μπασκετική) Μόσχα του σήμερα..

Είτε τον αγαπάμε είτε τον μισούμε, αποτελεί μια από τις πιο ιντριγκαδόρικες μπασκετικές προσωπικότητες της εποχής μας. Στα 29 του χρόνια, λίγες μόλις ημέρες πριν τη μεγαλύτερη ίσως πρόκληση της μπασκετικής του καριέρας, ο Μίλος Τεόντοσιτς καλείται να οριοθετήσει τη θέση του στο πάνθεον της ιστορίας του αθλήματος, παλεύοντας ανάμεσα σε δύο κόσμους. Αυτόν του “προικισμένου ανιδιοτελή πρίγκηπα, Μίσκιν” και τον άλλον του παθιασμένου, αρρωστημένου για νίκη και προσωπική δόξα, Ραγκόζιν”. Όταν το ταλέντο συναντά το σκοτάδι του μυαλού.. Όσο παρατηρώ τη διαδρομή του άλλοτε Wonder boy από το Βάλιεβο της Σερβίας, τόσο τον ταυτίζω μέσα μου με τους χαρακτήρες από το θρυλικό έργο του Ντοστογιέφσκι. Σε ποιον όμως απεικονίζεται στη πραγματικότητα ο ψυχισμός του γκαρντ της ΤΣΣΚΑ;

Ευχή και κατάρα..

Στη νουβέλα του Ντοστογιέφσκι, ο επιληπτικός ήρωας του, πρίγκηπας Μίσκιν (ενσάρκωση της ανιδιοτέλειας) είναι ένας άνθρωπος ακαταμάχητα ειλικρινής και αθώος μέχρι παρεξηγήσεως, μια αλλόκοτη προσωπικότητα που προσφέρει μια γερή ένεση αυτογνωσίας στον περίγυρο του. Έγκλειστος για μερικά χρόνια σε κλινική της Ελβετίας υπό την επίβλεψη του γιατρού Σνάιντερ, σε μια εποχή όπου η επιληψία συνδεόταν με τα “δαιμόνια” ακόμα, ο οποίος ανακοινώνει τη γνωμάτευση του στον Μίσκιν λέγοντας “βεβαιώθηκα απόλυτα πως είστε ένα παιδί. Μονάχα στο μπόι και στο πρόσωπο μοιάζετε με άντρα, μα στην ανάπτυξη, τον χαρακτήρα, τη ψυχή ίσως και στο μυαλό δεν έχετε ενηλικιωθεί και θα μείνετε έτσι έστω και εάν φτάσετε τα 60 σας χρόνια..” Νομίζω ότι καταλάβετε όλοι πως αυτή η παιδική αφέλεια και η άγνοια κινδύνου αποτελεί ευχή και κατάρα για τον ίδιο τον Τεόντοσιτς μέχρι σήμερα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, θεωρώ ότι η “ασθένεια” του Σέρβου playmaker είναι ο τρόπος που πραγματεύεται το θεόσταλτο ταλέντο του, μια κληρονομιά που αδυνατεί να διαχειριστεί υποδειγματικά ώστε να πατήσει στη κορυφή. Ένα χάρισμα του οποίου αυτή ακριβώς η διαχείριση, από έναν τύπο που μοιάζει βγαλμένο από άλλη εποχή,  πολλές φορές μοιάζει να χτυπά τη πόρτα της αλαζονείας..

Loser or Winner..?

 «…πάντα, όποτε η αρρώστια μου τύχαινε να επιδεινώνεται και με έπιαναν απανωτές κρίσεις, βυθιζόμουν σε πλήρη αποβλάκωση, έχανα εντελώς το μνημονικό μου και παρ’ότι δούλευε το μυαλό μου, ανατρεπόταν θαρρείς, η λογική ροή των σκέψεών μου. Κατά συνέπεια μου ήταν αδύνατο να βάλω σε τάξη παραπάνω από δυο τρεις ιδέες..» (απόσπασμα το έργο του Ντοστογιέφσκι)

Είναι η στιγμή όπου ο πρίγκηπας Μίσκιν παλεύει στο μυαλό του Μίλος με τον άξεστο (μπασκετικά), γεμάτο πάθη και κυκλοθυμία έμπορο του δρόμου Ραγκόζιν. Απλά θυμηθείτε πόσες φορές έχουμε γίνει μάρτυρες του έργου αυτού εντός παρκέ..Είναι η στιγμή της “μπασκετικής επιληπτικής κρίσης” όπου η εκνευριστική επιμονή του παίχτη για late heroics στη τελική ευθεία κλειστών παιχνιδιών θυμίζει πάλη πεζοδρομίου μεταξύ των δύο χαρακτήρων με τον έναν να βάζει από κάτω τον άλλον μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Είναι ο Μίλος που κάνει το απίστευτο λάθος στο Παλάου Μπλαουγκράνα (TOP-16) και δίνει την ευκαιρία στη Μπαρτσελόνα να κλέψει το ματς και ο Τεόντοσιτς που ευστοχεί στο μεγάλης δυσκολίας τρίποντο στη Μόσχα απέναντι στη Λαμποράλ το οποίο έδωσε στην “αρκούδα” τη πρωτιά στο γκρουπ.

Στα δύο χρόνια που τον “κουράρει” ο Δημήτρης Ιτούδης, ο Τεόντοσιτς παίζει το καλύτερο μπάσκετ της καριέρας του. Σε αυτό το διάστημα ο Σέρβος έχει “γράψει” career-highs σε πόντους και τελικές, με τον ίδιο τον κόουτς να έχει πλήρη επίγνωση του ότι η σωστή διαχείριση της συγκεκριμένης περίπτωσης συνδέεται άμεσα με μια σχετική ελευθερία έκφρασης για τον παίχτη εντός παρκέ. Ο Τεόντοσιτς τελείωσε τη περυσινή σεζόν με 14.8 πόντους (40.8% στο τρίποντο) και 7.0 τελικές ενώ φέτος μετράει 16.3 πόντους (42.4% τρίποντο) και 5.8 τελικές. Από την άλλη “γράφει επίσης τα υψηλότερα νούμερα σε ποσότητα σουτ πίσω από τη γραμμή των τριών πόντων (7.2 προσπάθειες πέρυσι, 6.3 φέτος) και λαθών (3.7 και 3.1 αντίστοιχα), αποτέλεσμα της -όσο το δυνατόν εντός πλαισίου αγωνιστικών αρχών- ελευθερίας που του έχει δοθεί από τον πάγκο ώστε να είναι πιο παραγωγικός. Τελείωσε φέτος τη φάση του TOP-16 με 18.4 πόντους (49.3% στα δίποντα, 42.1% στα τρίποντα, 86.4% στις προσωπικές), 3.0 ριμπάουντ-5.4 τελικές-1.1 κλεψίματα και 3.0 λάθη σε 27 λεπτά συμμετοχής ενώ σούταρε με 71.4% στα δίποντα και 64.3% στα τρίποντα (100% βολές) στη τρία ματς των playoffs απέναντι στον Ερυθρό Αστέρα. Η ίδια η ΤΣΣΚΑ εδώ και 1.5 περίπου χρόνο λανσάρει στοχευμένα ένα σαφώς πιο γρήγορο τέμπο (μη ξεχνάτε ότι έκανε μια πρωτόγνωρη για αυτό το επίπεδο μετάβαση πέρυσι στα μέσα της σεζόν ανεβαίνοντας 10 κατοχές στο δεύτερο μισό) ώστε να “απεγκλωβίσει” την υπεροχή των περιφερειακών της σε ταλέντο.

Είναι φορές που στο παρκέ ο Τεόντοσιτς μοιάζει με μουσική ιδιοφυΐα που διευθύνει μια ορχήστρα η οποία αντί για μουσικά όργανα έχει ανθρώπινους χαρακτήρες και αντί για νότες καλά δουλεμένα plays που γαρνίρονται με τη προσωπική του, στιγμιαία έμπνευση. Ο τρόπος που σκανάρει το γήπεδο και μετακινεί τη μπάλα από τη μια πλευρά στην άλλη είναι μοναδικός, η ικανότητα του σε Pick & Roll καταστάσεις ασύλληπτη. Ο νυν προπονητής των Τζαζ Quin Snyder (σύμπτωση: o γιατρός του ήρωα στη νουβέλα του Ντοστογιέφσκι έφερε επίσης το όνομα Σνάιντερ), ένας κόουτς που εκτιμώ αφάνταστα και θεωρώ ότι μπορεί να αφήσει το δικό του στίγμα στην Αμερικανική λίγκα, ο οποίος είχε δουλέψει με τον Μίλος τη σεζόν 2012-13 ως assistant του Μεσίνα στη Μόσχα τον χαρακτήρισε πέρυσι ως τον “καλύτερο passer του πλανήτη”. Είναι παράλληλα στιγμές όμως που στον αγωνιστικό χαρακτήρα του Σέρβου γκαρντ απεικονίζεται ο “επαναστατημένος άνθρωπος” του Καμύ. Ένας παίχτης που κηρύττει μέσα στις 4 γραμμές τη προσωπική του αλήθεια την οποία δε δέχεται να βεβηλώσει για κανέναν λόγο. Έχω αρχίσει να καταλήγω ότι πίσω από αυτήν του τη συμπεριφορά κρύβονται τεράστιοι πυλώνες ιδεολογίας και αφομοιωμένων πεποιθήσεων που “σπρώχνουν” τον Μίλος να πράττει όπως πράττει, χωρίς ο ίδιος να μπορεί να το διαχειριστεί στη πραγματικότητα.. Ακόμα και όταν προσπάθησε να παίξει λιτά και απέριττα όπως στο Μιλάνο (ημιτελικός με Μακάμπι) το 2014 δοκιμάζοντας μια άλλη οδό προς την επιτυχία.

Μπορεί τελικά ο Τεόντοσιτς να νικήσει και να πατήσει στη κορυφή της Ευρώπης; Η σύμπραξη του με την ομάδα της Μόσχας, σύλλογο που όπως και ο ίδιος ο παίχτης έχει επιδείξει τη μέγιστη δυνατή συνέπεια και συνέχεια σε επίπεδο παρουσιών στα τελικά τουρνουά αλλά έχει αντιμετωπίσει και συνεχόμενα ανεπιτυχή αποτελέσματα, κάνει το κοκτέιλ εκρηκτικό. Το F4 του Βερολίνου μοιάζει ως μια πολύ καλή ευκαιρία για “λύτρωση” κυρίως γιατί είναι μια από τις λίγες φορές που οι Ρώσοι δε προβάλλουν ως γκραν φαβορί για τη κατάκτηση της κούπας. Μπορεί αυτή η συνεχιζόμενη αγωνιστική επιληπτική κρίση να βοηθήσει τον Τεόντοσιτς να σκιαγραφήσει και εν τέλει να διαχειριστεί (κοιτάζοντας τον φόβο στα μάτια) τις σκοτεινές, αρρωστημένες σχεδόν, στιγμές πάνω στο παρκέ στο τέλος κλειστών ματς. Το σίγουρο είναι ότι και πάλι, την ώρα που τα πάντα θα βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί, αυτή η guard-based version της “αρκούδας” θα στραφεί στον Σέρβο και τις δικές του, προσωπικές προσευχές για λύτρωση. Έτσι έχει σχεδιαστεί από την αρχή. Ο αγωνιστικός της χαρακτήρας μάλιστα, σε συνδυασμό με τη φύση αυτών των παιχνιδιών πάντα προκαλεί σκεπτικισμό. Η απάντηση είναι ότι ο δρόμος προς την επιτυχία σε αυτές τις περιπτώσεις περνάει μέσα από το σωστό μπάσκετ και την επιμονή στο πλάνο, παρότι το συναισθηματικό υπόβαθρο τέτοιων αναμετρήσεων αφαιρεί τον χαρακτηρισμό του “κανόνα” (για παράδειγμα οι Ρώσοι πήγαν πολύ σωστά τον περυσινό ημιτελικό σε επίπεδο τακτικής αν και στο τέλος έπεσαν από τον οίστρο του Σπανούλη σε ένα από τα σπουδαιότερο performance που έχω δει από παίχτη στη τελική ευθεία τέτοιων ματς). Πολεμάει ο ίδιος ο Τεόντοσιτς ένα είδος σύγχρονης μπασκετικής προφητείας η οποία είναι γραμμένο να εκπληρώνεται κάθε φορά; Η πόρτα που οδηγεί στη κορυφή και τη “λύτρωση” θα ξεκλειδώσει μόνο με την ομαδική δουλειά και υπευθυνότητα απέναντι στον συμπαίχτη και την ομάδα. Άλλωστε, όπως και στους ήρωες των έργων του Ντοστογιέφσκι, κανείς τους ποτέ δεν ήταν από τη φύση του αποκλειστικά καλός ή κακός αλλά οι συνθήκες που βίωναν κάθε φορά διαμόρφωναν τη συμπεριφορά τους. Δε πολεμούσαν καμία αόρατη δύναμη. Απλά έρχονταν αντιμέτωποι με τις συνέπειες των πράξεων τους..

Υ.Γ: Μετά από ολιγοήμερο διάλειμμα σε επίπεδο αναρτήσεων, μπαίνουμε πάλι σε κανονικούς ρυθμούς έχοντας μπροστά μας τη μεγάλη εβδομάδα του F4 και φυσικά τα ελληνικά playoffs. Καλά τα ταξίδια στο εξωτερικό αλλά το μπάσκετ είναι τρόπος ζωής..